De vrees van de toeristische sector was dat toeristen Spanje meer en meer links zouden laten liggen vanwege de veelvuldiger voorkomende periodes van extreme hitte. Een andere waarheid komt nu echter bovendrijven. Toeristen bezoeken Spanje nu vaker in andere jaargetijden en in de hete maanden ontvangt het koelere noorden meer bezoekers.

De intensivering van het toerisme in de koelere maanden en in minder druk bezochte gebieden heeft geleid tot een recordaantal van 85,2 miljoen bezoekers in 2023. Dat was 2% meer dan in het tot dan toe geldende recordjaar 2019. En de tot nu toe geregistreerde cijfers tonen aan dat Spanje hard op weg is dat aantal in 2024 te overtreffen.

Bovendien kwamen er toeristen met een grotere koopkracht. In reële termen (de inflatie niet meegerekend) besteedden die gemiddeld 2,2% meer per dag. Dit vertaalde zich in een hausse in de dienstensectoren die verband houden met de toeristische sector. Volgens de analyse van de Bank van Spanje verklaren die “ongeveer de helft van de totale groei – van het bbp – in 2023.”

Diversificatie als successleutel 

De Spaanse centrale bank analyseerde in een woensdag gepubliceerd document de redenen achter deze toeristische opleving na het herstel van het pre-pandemische niveau. Van de verschillende oorzaken werd “de grotere diversificatie”, zowel in tijd als geografie, als belangrijkste aangewezen. “Er is een sterkere groei van het toerisme in de noordelijke kustregio’s zoals Cantabrië en Asturië en in de koude herfst- en wintermaanden. Daarnaast kunnen geopolitieke conflicten in het Midden-Oosten ook een positieve invloed hebben op de toeristenstroom”, aldus de Spaanse Bank in het rapport.

Buitenlandse toeristen in wintermaanden

Jarenlang riepen de autoriteiten op tot diversificatie en spreiding van het toerisme om groei te realiseren, maar pas in 2023 begon deze trend zich af te tekenen. Het aantal buitenlandse toeristen dat Spanje in oktober, november en december 2023 bezocht, overtrof de aantallen van dezelfde periode in de gemiddelde jaren 2016-2019 met respectievelijk 10,5%, 16,2% en 25,3%.

Voortdurende groei in 2024

De groei zette zich voort in de eerste drie maanden van 2024, met een toename van meer dan 20% van het aantal buitenlandse reizigers vergeleken met de periode voor de pandemie. De zomermaanden juni, juli, augustus en september laten daarentegen een veel lagere groei zien, gemiddeld slechts 0,7%. Dat maakt de zomermaanden minder dominant: tussen 2016 en 2019 trokken ze 45,9% van de toeristen aan, terwijl dit in 2023 daalde naar 43,9%. Deze daling zou dit jaar kunnen doorzetten.

Noordelijke kustregio’s profiteren

De noordelijke kustregio’s plukken de vruchten van deze opleving. In 2023 ontving het Baskenland bijvoorbeeld 32,2% meer toeristen dan in het jaar voor de pandemie. Dan volgen Asturië met 26,3% meer toeristen, Galicië (18,4%), Valencia (18,4%), Madrid (15,1%) en Cantabrië (10,8%). “Hoewel het nog te vroeg is voor definitieve conclusies, zou klimaatverandering toeristen kunnen verplaatsen naar bestemmingen met gematigder temperaturen in de zomer,” suggereert de Banco de España.

Seizoensverschuiving en geografische spreiding

Als deze trend zich doorzet, zal de concentratie in de drukste zomermaanden afnemen en zal de bezetting van strandbestemmingen in de herfst- en wintermaanden toenemen. Een studie van CaixaBank Researchgepubliceerd op 22 januari bevestigt deze verschuiving. Toeristische uitgaven in koeler gelegen kustgemeenten groeiden sterker dan in warmere regio’s.

Langetermijnimpact van klimaatverandering

Hoewel de huidige realiteit anders is, roept de Banco de España op tot voorzichtigheid. “Ons land is bijzonder blootgesteld aan de fysieke risico’s van klimaatverandering. Daardoor zou de impact op het toerisme op de lange termijn negatiever kunnen zijn dan nu wordt waargenomen.”

Toeristen met hogere koopkracht

Om een hogere toegevoegde waarde te genereren in het toerisme, is niet alleen een groter aantal bezoekers nodig, maar ook hogere uitgaven in accommodaties van hogere categorieën. Na de pandemie is dit ook gebeurd. Deels kwam dat door een diversificatie van de herkomst van internationale toeristen. Hierbij is vooral het aantal Amerikaanse toeristen, die gemiddeld meer uitgeven, toegenomen. Zij maakten ook gebruik van de gedaalde waarde van de euro ten opzichte van de dollar in die periode.